Заштитете го вашиот желудник кога земате лекови против болки и лекови против згрутчување на крвта

Проблемите предизвикани од прекумерно лачење на желудочна киселина се многу чести. Тие влијаат на околу 30 % од луѓето. (1) Најчестите симптоми вклучуваат жегавица, подригнување и рефлукс на стомачна киселина во хранопроводникот. (2) Сите овие симптоми имаат едно заедничко нешто – влијаат на квалитетот на животот. (3)

Прекумерното лачење на стомачна киселина може да предизвика и чирови во желудникот или дванаесетпалечното црево. (4) Овие чирови се често резултат на истовремена инфекција со бактеријата Helicobacter pylori или земање на нестероидни антивоспалителни лекови (НСАИЛ), коишто се неопходни во лекувањето на разни болести. (4)

НСАИЛ се разновидна група на активни супстанции кои се користат за лекување на болка, треска и други воспалителни процеси. Повеќето луѓе се лекуваат со НСАИЛ за краток временски период. Сепак, некои луѓе треба да ги земаат овие лекови секој ден. (5)

Главните типови на НСАИЛ вклучуваат: ацетилсалицилна киселина, кетопрофен, ибупрофен, диклофенак, напроксен, мелоксикам, целекоксиб и еторикоксиб.

Пациентите со хронична болка и воспалителни болести се запознаени со ефектите од долготрајното лекување на болката, односно помалку болка и воспаление, што придонесува за подобар квалитет на живот. (5)

Ацетилсалицилната киселина може да се користи за намалување на болката и треската. Исто така, го спречува згрутчувањето на крвта во садовите, поради што многу луѓе (главно пациенти со кардиоваскуларни болести) земаат мала доза на ацетилсалицилна киселина секој ден за да го намалат ризикот од кардиоваскуларни компликации, вклучувајќи миокарден инфаркт и мозочен удар. (5)

И покрај многуте позитивни ефекти, НСАИЛ ја намалуваат количината на заштитна слуз во желудникот и ја изложуваат неговата слузница на желудочна киселина. (4) Диспепсија, абдоминална болка и жегавица се јавуваат кај околу 40 % од пациентите, додека чир на желудникот се јавува кај околу 10-30 % од пациентите коишто се лекуваат со НСАИЛ подолго време. Во ретки случаи, долготрајната терапија со НСАИЛ е поврзана со сериозни компликации, како што е интестинално крварење. Ваквите компликации бараат хоспитализација на пациентот, а дури и може да имаат фатален исход. (5)

Затоа е многу важно да се преземат превентивни мерки и да се заштити слузницата на желудникот. Кога се земаат заедно со НСАИЛ, инхибиторите на протонската пумпа (ИПП) се покажаа како многу ефикасни во спречувањето на состојби поврзани со зголемено лачење на желудечната киселина. Така може да се користат позитивните ефекти на НСАИЛ и да се спречи оштетување на желудникот и дванаесетпалечното црево. Ваквото лекување не е само ефикасно, туку и безбедно. (4, 5)

Пациенти со висока индикација за PPI заштита: (5-7)

Лица што се лекуваат со НСАИЛ со зголемен ризик од оштетување на желудникот и дуоденумот:

• возраст > 65 години,
• претходни чирови,
• истовремена терапија со високи дози или комбинација на различни НСАИЛ,
• терапија со лекови против згрутчување на крвта,
• кортикостероидна терапија,
• инфекција со Helicobacter pylori,
• прекумерно консумирање алкохол,
• пушачи.

Што можете да направите самите?

Пред да започнете да земате НСАИЛ или ацетилсалицилна киселина, размислете за ризикот од гастроинтестинални компликации. Консултирајте се со вашиот лекар ако мислите дека сте изложени на ризик или ако не сте сигурни. (5)

Ако се лекувате сами, размислете за следново: ако моментално земате НСАИЛ или ацетилсалицилна киселина, прашајте го вашиот фармацевт за оптимална заштита на желудникот. (5)

Литература

1. El-Serag HB, Sweet S, Winchester CC, Dent J. Update on the epidemiology of gastro-oesophageal reflux disease: a systematic review. Gut 2014;63:871-880.
2. Hunt R, Armstrong D, Katelaris P et al. GERD Global Perspective on Gastroesophageal Reflux Disease. World Gastroenterology Organisation Global Guidelines. 2015.
3. Liker H. et al. J. Am. Board. Fam. Pract. 2005; 18(5): 393-400.
4. Koželj M. Varnejša uporaba nesteroidnih protivnetnih in antiagregacijskih zdravil. 2008.
5. Koželj M. Varno in učinkovito lajšanje bolečine. V skrbi za vaše zdravje. 2008.
6. Gwee KA, Goh V, Lima G et al. Coprescribing proton-pump inhibitors with nonsteroidal anti-inflammatory drugs:risk versus benefits. Journal of Pain Research. 2018: 11: 361-374.
7. Lanza FL, Chan FKL, Quigley EMM and the Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology. Guidelines for Prevention of NSAID-Related Ulcer Complications. Am J Gastroenterol 2009; 104:728 – 738